1 . GÖK ( KÖK ) TÜRK DEVLETİ

1 . GÖK ( KÖK ) TÜRK DEVLETİ

Göktürk devleti 6 yüzyılın ortasında kurulup 8. Yüzyılın ortalarında yıkılan ve tarihte TÜRK kelimesini adında kullanan ilk devlettir. Devlet orta asyanın batısında Bizans doğusunda Çin olması üzere büyük bir bölümünde Bumin Kağan Önderliğinde merkez Ötüken'de kurulmuştur.

Bumin Kağan yaşadığı dönemde Avarlara karşı çıkan Töles isyanında Avar hakanının yanında isyanı bastırmaya yardımcı olmuş ve isyanın bastırılmasında büyük rol oynamıştır. Bunun üzerine Bumin Kağan Avar hakanından kızını istemiş lakin hakan kızını vermeyince bu sefer hakana karşı Bumin kağan isyan etti ve kendi devleti olan Göktürk devletini kurmuştur.

Göktürk devletinde yönetim batı ve doğu olmak üzere ikiye ayrılmış devletin Hükümdarı doğuyu, Yabgu ( hükümdarın Kardeşi ) ise batıyı yönetmiştir. Bu durum zaman içerinde ülkede ikilik çıkmasına ve devletin yıkılmasına sebep olmuştur.

İstemi Yabgu batıda ipek yoluna hakim olmak için kendi politikasını izledi ve önce Sasani devletiyle bir olup Akhunları yıktılar, daha sonra Bizans ile birlikte olup Sasanilere saldırdılar ve yıprattılar. Yıpratılan Sasani devleti Hz. Ömer Komutasında ki İslam ordularına nihaven savaşıyla kaybedip yıkılmıştır.  Bunun neticesinde Türkler ile Müslümanlar sınır komşusu olmuşlardır. Sasanilerin yıpranması için Bizans ile masaya oturan Göktürkler tarihte Bizans'a Elçi gönderen ilk devlet olmuşlardır.

Göktürk devleti en parlak dönemlerinin Mukan Kağanla yaşamıştır. Yaklaşık 20 yıl tahtta kalan Mukan Kağan Amcası İstemi yabgu ile devleti birlikte başarılı bir şekilde yönetmiştir. Kızını Çin’in imparatoruna verip Çin’in zenginliklerinden faydalanmıştır. Lakin bu tutum kendi dönemi için etkili olsada nesli için aynı durum söz konusu olmadı. Taht için kavgalar başlayınca Türk devleti yıkılma ve Çin’in esareti altında geçecek 50 yıllık bir sürecin içerisine girdi. Esaretten kurulmak için ayaklanmalar oldu. Kürşat ayaklanması ile başarısız olan Türkler, Kutluk önderliğinde kutluk ayaklanmasında başarılı olmuş ve Kutluk ( 2.Göktürk ) Devletini kurmuştur.