10 TL Üzerindeki İsim Cahit ARF kimdir?

İki dünya savaşına bir cihan imparatorluğunun sonuna ve yeni bir cumhuriyetin kuruluşuna tanık olmuş sayıların ötesine dokunarak formüllerle konuşmuş bir matematik sanatçısı Ordinaryüs Profesör Doktor Cahit Arf. Ekim poyrazının kavak ağaçlarını Rüzgâr güllerinin döndürdüğü bir Ege akşamıydı. Annesinin kucağında yeni doğmuş Cahit bebek bakışlarıyla bile zekâsını belli ediyordu. 1910 senesinin 11 Ekimin de doğan Cahit Arf hayata erken bir yolculukla başladı. Arf ailesi duvarların kurşunlarla delindiği Selanik’ten kaçıp Üsküdar’ın Kız Kulesi ışıklarını gören bir eve taşındı. 4 yaşına geldiğinde annesi boynuna kitapları asıp elinden tutarak onu Üsküdar’da ki modern anaokuluna teslim etti. Derslerde daima en arkaya oturan bu sessiz çocuk daha sonra elimdeki kitabı sallana sallana okuyunca üstün zekâsının farkına varıldı. Sayılar âlimi Cahit’in parlak dimağını çokta erken yakalayamadı. İzmir Sultaniyesin in 6.sınıfında parmakları kalem tutması gerekirken resim defterine Kurtuluş Savaşındaki askerlerin resmini çizmeye çalışıyordu. Milletine her zaman çok önem vermişti. Liseye geçen Arif çözdüğü sorularla kâh yüzme havuzlarını muslukla dolduruyor kâh bakkala gidip hesap işleriyle uğraşıyordu. Genç Türkiye Cumhuriyeti başarılı öğrencileri yurtdışına gönderiyordu. Bu muazzam şans Cahit Arf’ın da yüzüne güldü. Paris’e gitti. Aklında 2 şey vardı. Ya mühendis olup zengin olmak ya da matematikçi olup başkalarına da yarar sağlamak. 2.sini seçerek Ecole Normale okuluna giderek kaydını yaptı. Okulu bitirip İstanbul Üniversitesinde hocalığa başladığında hep aklında olan Almanya’ya gitti. Göttingen Üniversitesinde hocası Hasse ile birlikte ‘Hasse-Arf Teoremi’ olarak bilinen çalışmasıyla doktorasını bitirdi. Denklemlerin sadece 2 boyutta hesaplanmasına karşı çıkarak ‘Arf Halkaları’ olarak bilinen teorisiyle geometriye yeni bir bakış açısı kazandırdı. 2.Dünya savaşının olduğu dönemde ülkenin en ücra köşelerine gidip seminerler verdi. Siyasi çatışmaların olduğu dönemde ODTÜ’de hocalık yaparken 3-4 kişi bile olsa onlara ders vererek eğitime verdiği önemi göstermiş oldu. Bu önem onun 10 Türk lirasının üstüne geçerek Türk milletinin hafızasında silinmeyecek bir yer edindi.

Son yıllarında solunum yetmezliğiyle uğraşan Cahit Arf 26 Aralık 1997 yılının soğuk bir sabahında İstanbul’da bir hastanede yaşamı son buldu. Böyle değerli matematikçilerimizi unutmamak dileğiyle…