50 TL Üzerindeki kişi Fatma ALİYE TOPUZ kimdir?
9 Ekim 1862’de İstanbul’da doğdu. Babası;
Tarihçi Ahmed Cevdet Paşa, annesi; Adviye Hanım’dır. Kendisi özel bir eğitim
almamıştır, ağabeyi Ali Sedat Bey’in özel hocalardan aldığı dersleri dinleyerek
kendini geliştirmiştir. Fatma Aliye Hanım, 17 yaşında iken 1877-78 Osmanlı Rus harbindeki Plevne Savunması ile
ünlü Gazi Osman Paşa’nın yeğeni Kolağası Faik Bey ile evlendi ve dört kızı
oldu.
Edebi yaşantısı 1889 yılında Georges Ohnet‘in Volonté
adlı romanını Meram adıyla çevirmesi ile başladı. Bir hanım ismini verdiği
çevirisinden sonrakilere verdiği isim ise Mütercime I meramdır. Fatma Aliye
Hanım edebi eserlerin yanı sıra kadın sorunları ile ilgili de eserler yazdı. Bu
eserlerinde muhafazakâr çizgiden kopmadan “Kadın Haklarını” savundu. Fatma
Aliye Hanım’ın edebiyat dışındaki uğraşı alanlarından bir başkası ise yardım
cemiyetleriydi. 1897 yılında 1897 Osmanlı-Yunan Savaşı’nda yaralanan askerlerin
ailelerine yardım amacıyla “Tercüman-ı Hakikat” gazetesinde yazılar yazdı,
Hatta bir dernek te kutmuştur. Nisvan-I osmaniye imdat
cemiyeti. Fatma Aliye Hanım, “Hilal-i Ahmer Cemiyeti”nin de ilk
kadın üyesidir. 1914 yılında yazdığı son yapıtı Ahmed Cevdet Paşa ve Zamanında
Meşrutiyet sonrası siyasal yaşamı ortaya koymayı amaçlamış, resmi tarih
tezlerine muhalefet ediyor olması sebebiyle edebiyat dünyasından dışlanmıştır.
Fatma Aliye Hanım’ın II. Meşrutiyet yıllarına kadar yaygın bir ünü olmasına
rağmen zamanla unutulmuştur.
Fatma Aliye Hanım, soyadı yasasından sonra
Topuz soyadını aldı.74 yıllık hayatına sığdırmış olduğu
bazı önemli eserlerini sizlerle paylaşmak isterim
Roman: Ref’et (1898), Udi (1899), Enin
(1910), Muhadarat (1892), Hayal ve Hakikat (1892).
Çeviri: Meram (1890) Teracim-i Ahval-ı
Felasife (Felsefecilerin Yaşamları) (1900) Tedkik-i Ecsam (1901)
Osmanlıda Kadın: “Cariyelik, Çokeşlilik,
Moda” Ahmed Cevdet Paşa ve Zamanı (1913) Kosova Zaferi /
Ankara Hezimeti: Tarih-i Osmaninin Bir
Devre-i Mühimmesi (1915)Teracim-i Ahval-i
Felasife: Filozofların Biyografileri (1900)
Fatma Aliye 13 Temmuz 1936 tarihinde İstanbul’da vefat etti. Cenazesi Feriköy Mezarlığı’na defnedildi. Vefatından sonra adı Beyoğlu’nda ve Çankaya’da birer sokağa verilmiştir.2009 senesinden sonar 50 TL lik banknotlarda ismini görmekteyiz.
