Çocuklarda Sinir Sistemi Hastalıkları ve tedavileri

Sinir sistemi beyin, spinal kord (omurilik), sinirlerden oluşmaktadır. Omurilik sıvısı beyni koruma görevi yapmaktadır. Her gün 100-500 mm üretilir.Çocuklarda nöbetler aşırı ve düzensiz deşarjlardan kaynaklanır. Epilepsi değişik patolojik süreçlerin olduğu, iki ya da daha fazla uyarısız nöbetle karşımıza çıkan durumdur. Parsiyel ve jeneralize nöbetler görülür. Lomber ponksiyon ( omurilik sıvısının alınması), kan ve idrar tahlilleri, bilgisayar tomografisi, MR, elektroensefalografi, pozitron emisyon testi, nörolojik muayene, video elektrokardiyografi ile tanı konulmaktadır. Tedavi de nöbet geçiren çocuğun nöbeti sırasında havayolu açıklığı sağlanmalıdır. Ağzı açmak için dil basacağı kullanılmalıdır. Çocuk yana doğru çevrilmelidir. Çocuğun oksijen alımı sağlanmalıdır. Damar yolundan benzodiazepinler, lorezapam, phenytoin, fosphenytoin verilmesi uygulanan tedaviler arasındadır. Cerrahi tedavisi bulunmaktadır.

Febril konvülziyon 6 ay ile 5 yaş arasındaki çocuklarda görülmektedir. Santral sinir sisteminde görülen enfeksiyon veya sebepsiz olarak ateşle ortaya çıkan konvülziyon yani kasılmalardır. Nöbetler görülmektedir. Tedavide amaç ani olarak gelişen konvülziyonu durdurmaktır. Koruyucu tedavi uygulanır. Antipiretik (ateş düşürücü), ağrı kesici, ibuprofen tedavi sağlanmalıdır. Çocuğun ateşi yükseldiğinde kıyafetleri çıkarılmalı, ılık duş aldırılmalıdır. Nöbet esnasında çocuk yumuşak bir zemine yatırılmalıdır. Ağzını açmak için yabancı maddeler kaşık vb. ağza sokulmamalıdır. Hasta tutulmamalıdır. Nöbeti durdurmak için rektal yolla diazepam uygulanır.

Yenidoğan konvülziyonlarında ise tanı fizik muayene, nörolojik muayene, laboratuvar bulguları, serolojik çalışmalar, organik asit taraması, serum amonyak ile konulmaktadır. Acil tedavisi sağlanmalıdır. Fenobarbital ve fenotoin uygulanan tedaviler arasındadır. Nedene yçnelik tedavi uygulanır. Antikonvülzif ilaçlar konvülziyonları ve metabolik bozuklukları önlemek için kullanılmaktadır. Oksijen tedavisi uygulanabilir.

Status epileptikus konvülziyonların olduğu ve olmadığı nöbetler mevcuttur. Tedavide kovülziyonu durdurmak için ilaç verilmemelidir. Kovülziyon nedeni belirlenmelidir, tekrarı önlenmelidir. Damar yolundan benzodiazepimler verilmektedir.

Hidrosefali beyin omurilik sıvısının salgılanması ile emilimi arasındaki bozukluktan kaynaklanır. Ventriküller genişler ve beyin dokusuna baskı yapar. Beyin omurilik sıvısında birikim söz konusudur. Kafatasına doru sıkışır. Beyin içi basınçta artış mevcuttur. Obstrüktif olmayan hidrosefalide beyin omurilik sıvısının emiliminde problem vardır. En sık subaraknoid kanamdan sonra oluşum gösterir. Obtrüktif hidrosefalide ventikül içine beyin omurilik sıvısı akımı tıkanır. Baş çevresi hızlı bir şekilde büyür. Ön bıngıldak genişler, saçlı derideki ven damarları genişler. Alın düz bir şekil almıştır. Gözlerde batan güneş manzarası görünümü oluşur. Huzursuzluk, göz refleksinde azalma, kedi sesi gibi ağlama, yetersiz beslenme, kusma, iştahta azalma görülür. Tanısı ultrasonografi, MR, bilgisayar tomografisi, baş çevresi ölçümü, klinik muayene ile konulur. Tedavisinde hidrosefali azaltılmalıdır. Ekstrakranial şant ve ventriküloperitoneal şant uygulanmaktadır.

Nöral tüp defektleri merkezi sinir sisteminde en sık karşılaşılan konjenital anomalidir. 3 veya 4. Haftada kapanması gereken nöral tüpün kapanmaması sonucu oluşur.

Spina bifida intrauterin hayatın ilk 28 gününde oluşmaktadır. Anensefali, ensefalosel, spina bifida okkülta, spina bifida cystica, meningosel, meningomiyelosel çeşitleri arasındadır.

Anensefalide kafatası kemiklerinin önemli bir bölümü bulunmaz. Doğum sonrası birkaç gün içerisinde ölürler. Ensefalosel beyin ve beyin zarlarının beyindeki kemik defektinde dışarıya çıkmasıdır. Meningosel en sık bel bölgesinde görülür. Belirtileri arasında nörolojik bozukluklar, organ yapısında bozukluklar, ekstemitelerde paralizi, derin tendon refleksi olmaması, duruş bozukluğu, idrar kaçırma vb. bulunmaktadır. Tedavide nörocerrahi, plastik cerrahi, pediatri uzmanı, hemşire, fizyoterapist, ortopedi birlikte çalışmaktadır. Nörolojik ve ürolojik sistem fonksiyonları korunmalıdır. Cerrahi girişim uygulanabilir. Enfeksiyon gelişim riski önlenmelidir. Antibiyotik tedavisi uygulanabilir.

Kraniosinostaz beyin süturlarının erken kapanmasından kaynaklanır. Tedavi edilmemesi optik sinirde atrofiye sebep olmaktadır. Tedavisi cerrahidir. Paralel lineer kraniotomi cerrahi işlemi uygulanmaktadır.

Menenjit beyin zarının iltihaplanmasıdır. Enfeksiyonel menenjit meninkslerin bakteri ve virüslerle iltihabı sonucu gelişir. Bakteriyel menenjit ve viral menenjit klinik şekilleridir.

Reye sendromu karaciğer ve böbreklerde mikrovasküler yağ dokuları ile birlikte görülür. Enfeksiyon belirtileri, kuma, kasılmalar, bilinç bozukluğu, konuşma bozukluğu, sinirlerde refleks kaybı, göz bebeklerinde genişleme, huzursuzluk, duruş bozukluğu görülmektedir. 2- 3 gün içinde ölüm olabilir.

Ensefalit beynin iltihabıdır. Tedavide destekleyici bakım, antiviral tedavi, antibiyotik yöntemleri uygulanmaktadır.