Sıfır İlk Ne Zaman Kullanıldı ve Mucizesi
Başlangıçların ve bitişin temsili biz
insanoğlunun hayran olması gereken mucizevi bir şeyden bahsedeceğim size sıfır rakamı. Peki, neden bu kadar önemli bu rakam?
Neden mucizevi? Bize katkısı ne diye merak edenler varsa buyursun gelsin J
Önce sıfırın tarihçesine bir bakalım.
Sıfır nereden ortaya çıkmış? Hani dedim ya ba şlangıçların temsili
diye tamam ama neyin başlangıcı? Hayatın, evrenin ve günümüz matematiği koca
bir sıfır ile başlar. Mucizevi tarafını göremedim ben hocam diyenler olabilir.
Bunun için ünlü matematikçimiz El-Harezmî’ye bir
selam verelim ve onun dünyasına bir giriş yapalım. El-Harezmi M.S. 830
yıllarında yaşayan Fars kökenli matematik ve gök
bilimcidir. Harezmî sıfır rakamını bulmadan önce Hindistanlı matematikçi Brahmagupta’nın çalışmalarından etkilenmiş ve sıfır
rakamını geliştirmiştir. Aslında sıfır rakamı Harezmî’den önce M.Ö. 3000
yıllarında Mısırlılar tarafından kullanılıyordu. Fakat sembol olarak değil
sıfır rakamını sembolleştiren ve sıfır olmasını sağlayan bilim insanımız
Harezmi’dir. Harezmi aynı zamanda ‘cebirin babası’
olarakta bilinir. Yani şimdi öğrencilerimizin boğuştuğu lisans ve lisansüstünde
çözmek için çabaladığımız denklemlerin babası. İnanılmaz! Aslında
küçümsediğimiz sıfır rakamı şuan hayatımızı kolaylaştıran birçok teknolojik
devriminde babası sayılıyor. Peki sıfır rakamını daha da idrak etmek için biraz
daha inceleyelim o halde. Sıfır(0) rakamı dini açıdan da
Hristiyanlık dininin de mihenk taşını
oluşturur. MÖ ve MS kavramlarını koca bir sıfır rakamıyla başlatıyoruz
diyebiliriz. Sıfır rakamı Harezmi’den önce bir boşluk olarak gösterilirdi.
Harezmî çok basamakları ve bol sıfırlı sayıları çarparken boşluklardan
rahatsızlık duymuş ve boşluk yerine nokta(.) koymayı
uygun görmüş. Zamanla matematikçilerimiz nokta(.) sembolünü sıfıra(0)
dönüştürmüşlerdir. Bu arada şunu söz etmeden de geçmeyelim.
El-Harezmi Müslüman bir matematikçidir ve Avrupalılar sıfırın bulunduğu 830 yılından çok sonra M.S. 1200’lü yıllara kadar
sıfırı kullanmamışlar bile. Sebebi ise sıfır(0) rakamının ticarette kargaşaya
yol açacağını düşündüğü için bu sayının varlığını reddetmiştir ta ki Fibonacci gelene kadar. Yani demem o ki şuan
matematikte kullandığımız birçok şeyin temelini Müslüman ve Türk matematikçiler
oluşturmaktadır.
Madem öyle sizde matematiğin sihirli
dünyasına sıfır(0)’dan başlamaya ne dersiniz?